Sztuka Powszechnie Nieznana (12): Walka o męskie majtki

Dynamika w relacjach damsko-męskich to jeden z najciekawszych elementów dawnej kultury wizualnej. Pewne motywy dotyczące związków trwały w sztuce europejskiej przez całe stulecia, bardzo często występując w kontekście satyrycznym. Jakie było znaczenie przedstawień nazywanych „Walką o spodnie”? Jak wyglądały średniowieczne męskie majtki? Jaka bohaterka funkcjonowała w sztuce średniowiecznej w roli dominatrix?
Magdalena Łanuszka

12.02.2021

Czyta się kilka minut

Podkast Powszechny / cykl Sztuka Powszechnie Nieznana
Podkast Powszechny / cykl Sztuka Powszechnie Nieznana

Sztuka Powszechnie Nieznana” to autorski cykl Magdaleny Łanuszki w Podkaście Powszechnym. W dwunastym odcinku nasza autorka, doktor historii sztuki, mediewistka i pasjonatka sztuki średniowiecznej, zaprasza do wysłuchania opowieści o powracającym na przestrzeni wieków motywie walki o męskie spodnie.

Ilustracje:

Walka o spodnie (SUBLIGAR IPSA MEI DE BRACA INSISTO MARITI) z serii Emblemata Saecularia, 1596, Johann Theodor de Bry (za: Gillis van Breen, za: Karel van Mander), Rijksmuseum, RP-P-BI-5214
Israhel van Meckenem, kon. XV w., The British Museum, 1873,0809.651
Męczeństwo św. Szczepana, miniatura z rękopisu Missale et horae ad usum Fratrum Minorum, Italia, XIV w., Bibliothèque nationale de France w Paryżu, Latin 757, fol. 286v, źródło ilustracji: gallica.bnf.fr / domena publiczna
Hans Memling, muzykujący aniołowie (detal - po lewej psalterion), z lewego skrzydła tryptyku w Koninklijk Museum voor Schone Kunsten w Antwerpii, 1483-1494 / Wikimedia Commons
Miniatura z rękopisu Giovanni Boccaccio, Decameron, 1 poł. XV w., Bibliothèque nationale de France w Paryżu, Arsenal, MS-5070, fol. 325, źródło ilustracji: gallica.bnf.fr / domena publiczna
Miniatura z rękopisu Giovanni Boccaccio, Decameron, 1 poł. XV w., Bibliothèque nationale de France w Paryżu, Arsenal, MS-5070, fol. 325 (detal) źródło ilustracji: gallica.bnf.fr / domena publiczna
Israhel van Meckenem, kon. XV w., National Gallery of Art, Rosenwald Collection 1943.3.160 / Wikimedia Commons
Filis na Arystotelesie, południowoniderlandzka akwamanila z przełomu XIV i XV wieku, Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, źródło ilustracji: www.metmuseum.org / domena publiczna
Pocztówka propagandowa; "Nobody loves me - guess I'll be a suffragette" Artist, signed, Ryan, C., published 1911, series A618 / Wikimedia Commons
Pocztówka propagandowa; "I want to vote, but my wife won't let me.", D(---?) W(---?) Lithograph Co, 1909, Palczewski, Catherine H. Postcard Archive. University of Northern Iowa. Cedar Falls, IA. / Wikimedia Commons

 

Sztuka Powszechnie Nieznana

Podkast - stopka do wstrzyknięcia

PODKAST TYGODNIKA POWSZECHNEGO

Wszystkie odcinki »

Słuchaj w: Spotify | Apple Podcasts | Google Podcasts | Lecton | RSS

„Podkast Tygodnika Powszechnego”: o najważniejszych tematach z autorami i gośćmi „Tygodnika” rozmawiają Michał Kuźmiński i Krzysztof Story. A także autorskie cykle: Jagielski Story, gdzie co dwa tygodnie informacje o najważniejszych wydarzeniach przeplatają się z historiami i anegdotami z podróży i pracy jednego z najwybitniejszych polskich reporterów i korespondentów wojennych, Wojciecha Jagielskiego, z którym rozmawia Krzysztof Story | Punkt zwrotny oraz Własny pokój: Katarzyna Kubisiowska i jej goście | Sztuka powszechnie nieznana: Magdalena Łanuszka odkrywa dla nas na nowo średniowieczne dzieła | Miesiąc w nauce z autorskim przeglądem newsów naukowych Łukasza Lamży. 

PODOBAŁ CI SIĘ PODKAST? WSPIERAJ NAS NA PATRONITE »

Weź, słuchaj!

Współwydawcą Podkastu Powszechnego jest Fundacja Tygodnika Powszechnego

Dziękujemy, że nas czytasz!

Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →

Dostęp 10/10

  • 10 dni dostępu - poznaj nas
  • Natychmiastowy dostęp
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
10,00 zł
Dowiedz się więcej >
Kup z BLIK
Zapłać inaczej >

Dostęp kwartalny

Kwartalny dostęp do TygodnikPowszechny.pl
  • Natychmiastowy dostęp
  • 92 dni dostępu = aż 13 numerów Tygodnika
  • Ogromne archiwum
  • Zapamiętaj i czytaj później
  • Autorskie newslettery premium
  • Także w formatach PDF, EPUB i MOBI
89,90 zł
Dowiedz się więcej >
Kup z BLIK
Zapłać inaczej >
© Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione [nota wydawnicza]. Jeśli na końcu artykułu znajduje się znak ℗, wówczas istnieje możliwość przedruku po zakupieniu licencji od Wydawcy [kontakt z Wydawcą]

Magdalena Łanuszka

Absol­wentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, doktor historii sztuki, medie­wistka. Ma na koncie współpracę z różnymi instytucjami: w zakresie dydaktyki (wykłady m.in. dla Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Otwartego AGH, licznych… więcej

Podobne artykuły

W tle: św. Dionizy, miniatura z Godzinek Karola VIII, Jean Bourdichon, 1483-1498, Bibliothèque nationale de France, Latin 1370 fol. 218v / gallica.bnf.fr / domena publiczna
Podkast Tygodnika Powszechnego

Zabili go i uciekł [Sztuka Powszechnie Nieznana #32]

Magdalena Łanuszka
Średniowieczne żywoty świętych, zwłaszcza wczesnochrześcijańskich męczenników, obfitują w fantastyczne epizody. Wydaje się, że byli oni nie do zabicia: wielokrotnie w opowieściach tych powtarzał się wątek kolejnych makabrycznych i absolutnie zabójczych tortur, które za przyczyną cudu nie robiły bohaterom żadnej krzywdy. Większość ostatecznie kończyła życie po ścięciu głowy – byli jednak i tacy, którzy wedle legend mieli po ścięciu wstać i odejść, unosząc swoją głowę. Oczywiście, w związku z tym dość makabryczne wizerunki tychże świętych znajdziemy w wielu średniowiecznych dziełach sztuki. Opowiada Magdalena Łanuszka
W tle: Kram uliczny, miniatura z Kodeksu Baltazara Behema, pocz. XVI w., Biblioteka Jagiellońska, BJ Rkp. 16, fol. 240 / domena publiczna
Podkast Tygodnika Powszechnego

Zalotna kramarka i lubieżny błazen [Sztuka powszechnie nieznana #39]

Magdalena Łanuszka
Kodeks Baltazara Behema to rękopiśmienny zbiór przywilejów i statutów miasta Krakowa, w którym są też roty przysiąg i ustawy cechów krakowskich. Powstał w początkach XVI wieku, i jest wyjątkowy ze względu na swą wspaniałą dekorację: zawiera 27 miniatur, które ukazują przedstawicieli mieszczańskich zawodów i rzemiosł. Jedna z nich przedstawia kram uliczny. Dlaczego jednak w tle widać w mieście pożar, czarny dym wydobywa się z jednego z kominów, a na ulicy stoi klatka z lwem? Co ma to wszystko do przedstawionej na pierwszym planie sprzedawczyni z ulicznego kramu i flirtującego z nią błazna?
W tle Miniatura z rękopisu Roman de Mélusine, en vers français, attribué à Couldrette, XV w., Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits. Français 24383, fol. 19 v Gallica / bnf.fr
Podkast Tygodnika Powszechnego

Kobieta-smok, czyli Meluzyna [Sztuka Powszechnie Nieznana #28]

Magdalena Łanuszka
Sztuka średniowieczna pełna jest smoków: w heraldyce, w bestiariuszach, czyli księgach o zwierzętach, w dekoracjach na marginesach rękopisów, w rzeźbach zdobiących średniowieczną architekturę. Mamy też świętych pogromców smoków. I oczywiście, są także smoki w świeckich legendach. Na przykład we francuskiej opowieści o Meluzynie – dziś już nieco zapomnianej, ale niegdyś dobrze znanej, także w Polsce. Kim była Meluzyna i co ma wspólnego ze smokami?