Wykupienie dostępu pozwoli Ci czytać artykuły wysokiej jakości i wspierać niezależne dziennikarstwo w wymagających dla wydawców czasach. Rośnij z nami! Pełna oferta →
Jeszcze całkiem niedawno badacze mózgu traktowali komórki glejowe jako niezbyt ważny wypełniacz mózgu (dosłownie gr. glia oznacza klej). Zmieniły to liczne badania z ostatnich lat. Choć w przeciwieństwie do neuronów komórki glejowe nie przenoszą impulsów nerwowych, pełnią nieocenioną rolę: dostarczają neuronom glukozę i pomagają w tworzeniu tzw. osłonek mielinowych dla włókien nerwowych.
Jednak o potędze komórek glejowych przekonaliśmy się w ubiegłym tygodniu, kiedy świat obiegła wieść o rezultatach operacji neurochirurgicznej, przeprowadzonej w grudniu zeszłego roku przez polsko-brytyjski zespół pod kierownictwem dr. Pawła Tabakowa z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu.
Rdzeń kręgowy, który przekazuje informacje między mózgowiem a układem obwodowym, to bardzo delikatny układ, który niemal nie ulega samorzutnej regeneracji. Jego uszkodzenie oznacza zwykle paraliż. Na skutek ugodzenia nożem rdzeń kręgowy Dariusza Fidyki został przerwany, co spowodowało pełny paraliż od pasa w dół. Rehabilitacja nie pomagała, lekarze nie dawali pacjentowi szans na wyzdrowienie.
Dr Tabakow i jego zespół zdecydowali się na nowatorski zabieg neurochirurgiczny. Pobrali komórki glejowe z opuszki węchowej, czyli owalnej struktury znajdującej się na powierzchni podstawy mózgu, i przeszczepili je w uszkodzoną okolicę rdzenia. Glej opuszki węchowej, podobnie zresztą jak ciągle łuszczący się nabłonek nosa, ma niebywałą zdolność do regeneracji. Nerwy rdzenia zespolono przy pomocy gleju, czego efektem było odtworzenie przerwanych połączeń nerwowych.
Po kilku miesiącach pacjent zaczął odzyskiwać czucie w nogach. Dziś potrafi postawić kilka kroków zupełnie o własnych siłach.
Choć, jak podkreślają sami twórcy „medycznego cudu”, ich metody nie da się stosować we wszystkich przypadkach przerwania rdzenia kręgowego – np. gdy nastąpiło wskutek zmiażdżenia – rezultat operacji jest bez wątpienia jednym z bardziej spektakularnych triumfów medycyny i neuronauki. Co jeszcze ważniejsze, triumf ten daje nadzieję wielu osobom, które utraciły kontrolę nad częścią samych siebie.
Dr MATEUSZ HOHOL jest kognitywistą, zajmuje się badaniami neuronaukowymi.